Park im. Józefa Ruzika

1. Nazwa obiektu: Park im. Józefa Ruzika

1a. Inne, zwyczajowe/potoczne nazwy obiektu: Park na Glinicach, Park koło „Odeonu”

2. Adres obiektu: pomiędzy ulicami Kwiatkowskiego i Lubońskiego

3. Czas powstania obiektu: 1962-1965 r.

4. Projektant obiektu: nieznany

5. Zleceniodawca obiektu: władze miejskie Radomia

6. Opis obiektu: Park znajduje się pomiędzy ulicami Kwiatkowskiego i Lubońskiego. Od strony północnej i północno-wschodniej z jego obszarem graniczą: Schronisko dla Bezdomnych Kobiet i Noclegownia dla Kobiet i Mężczyzn prowadzone przez Caritas Diecezji Radomskiej; budynek dawnego kina „Odeon” oraz Niepubliczny Zakład Opieki Zdrowotnej Przychodnia Medycyny Rodzinnej „GLINICE”. Od strony południowo-wschodniej park styka się z tyłami prywatnych posesji znajdujących się przy ul. Lubońskiego, zaś od strony południowo-zachodniej – przylega do granic posesji położonych przy ul. Błotniej. Przez park biegną dwie główne alejki przecinające go po przekątnej (wspólny początek alejek znajduje się przy zbiegu ulic Kwiatkowskiego i Granicznej, koniec jednej mieści się przy ul. Słowackiego (obok „Odeonu” i nowego pawilonu handlowego), koniec drugiej przy styku z ul. Lubońskiego obok przychodni. Przestrzeń parku w północno-zachodniej części jest zadrzewiona, w pozostałej tworzy ją otwarta połać trawnika. Na południowo-wschodnim skraju znajduje się górka saneczkowa, a na północ od niej plac zabaw dla dzieci. W centrum założenia usytuowane jest boisko piłkarskie z bramkami oraz siłownia zewnętrzna.

7. Historia obiektu: Prace nad urządzeniem parku rozpoczęły się w 1962 r. i objęły blisko 5 ha niezabudowanego obszaru pomiędzy ulicami Kwiatkowskiego i Lubońskiego, na którym rosły nieliczne stare drzewa. Jednym z pomysłodawców i budowniczych parku był działacz Komitetu Osiedlowego na Glinicach – Józef Ruzik (1904-1975), którego imię park otrzymał oficjalnie 29 marca 1985 r. Z niewiadomych przyczyn w oficjalnym tytule parku nazwisko patrona zapisane zostało przez „ó”, zamiast przez „u”. Ten niepoprawny stan trwał do 2018 r., kiedy skorygowano błąd w pisowni nazwiska. Józef Ruzik pochodził ze Skarżyska-Kamiennej. Do Radomia przeprowadził się w wieku młodzieńczym i tu uczęszczał do szkoły średniej. W okresie międzywojennym, w 1932 r. ukończył kurs Obrony Przeciwgazowej i Przeciwlotniczej i od 1934 r. został sekretarzem koła LOPP w Fabryce Broni, gdzie się zatrudnił. Jako pracownik tego zakładu był świadkiem egzekucji przeprowadzonej na jego terenie przez Niemców 12 października 1942 r. Po zakończeniu wojny Ruzik kontynuował pracę w Zakładach Metalowych „Łucznik” im. gen. Waltera jako inżynier, kierownik laboratorium. W okresie PRL Józef Ruzik słynął ze swego społecznego zaangażowania, szczególnie na rzecz Glinic, gdzie mieszkał i potrafił zmobilizować mieszkańców do wspólnego działania na rzecz zaniedbanej dzielnicy. Działał także aktywnie w sferze ogólnomiejskiej, np. w 1960 r. współtworzył i objął funkcję sekretarza Towarzystwa Przyjaciół Wyższej Szkoły Zawodowej, którego celem było utworzenie w Radomiu dziennej Wyższej Szkoły Technicznej. Za swą pracę był wielokrotnie nagradzany. W 1965 r. otrzymał medal „Za zasługi dla Kielecczyzny”, a rok później znalazł się w gronie kilku radomian, którzy z ramienia Frontu Jedności Narodowej otrzymali darmową wycieczkę zagraniczną. W 1969 r. Józef Ruzik odznaczony został Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski. Patron parku spoczywa na cmentarzu przy ul. Limanowskiego w Radomiu (kw. 12a). Jeszcze w latach 70. XX w. na terenie parku na Glinicach rosły nieliczne drzewa, ich przyrost zauważalny był dopiero w latach 80. ubiegłego stulecia. Przez lata teren parku pozostawał zaniedbany, a miejsce owiane złą sławą. W latach 90. XX w. dochodziło tu do morderstw i gwałtów. Niewielkie prace remontowe w parku zaczęły się w 2009 r., kiedy to wybudowano nowy plac zabaw i postawiono nowe latarnie (dotąd park nie był nocą oświetlony). Z kolei w 2013 r. wyremontowano schody prowadzące do parku od strony ul. Słowackiego oraz dokonano licznych nowych nasadzeń. W roku 2018, w ramach realizacji jednego ze zwycięskich projektów z Budżetu Obywatelskiego Radomia, w Parku im. Józefa Ruzika powstała siłownia zewnętrzna, ustawiono 20 nowych ławek oraz kosze na śmieci i stojaki na rowery. Koszt inwestycji wyniósł 150 tys. zł. W 2020 r. rozpoczęły się przygotowania do kompleksowej rewitalizacji parku. Pomiędzy 17 września do 1 października 2020 r. przeprowadzone zostały konsultacje społeczne w celu zebrania opinii i sugestii mieszkańców dotyczących odnowy zieleńca.

7a. Artystyczne konteksty obiektu: Wieczorem 4 sierpnia 2017 r. w Parku im. Józefa Ruzika odbyła się plenerowa premiera spektaklu „Teatru Resursa” pt. Kwartet Beethovena, opowiadającego historię młodego Polaka Waldemara Nowakowskiego przekradającego się na teren getta na Glinicach celem pobierania nauki gry na skrzypcach u żydowskiego nauczyciela Pawła (Pinkusa) Gisera. Była to jedna z imprez organizowanych przez Ośrodek Kultury i Sztuki „Resursa Obywatelska” w ramach Spotkań z Kulturą Żydowską „Ślad”. Wydarzenie upamiętniło 75. rocznicę likwidacji getta na Glinicach.

8. Literatura, źródła:

Park Rózika Józefa, w: J. Sekulski, Encyklopedia Radomia. Nowe wydanie, Radom 2012, s. 215.

Kaczmarska I., Spacer po Glinicach, „7 Dni” 2018, nr 632, s. 6.

CT, Odnowa w parku Ruzika, „7 Dni” 2018, nr 631, s. 3.

Goguła A., Jesienny spacer po parkach w Radomiu, „Echo Dnia Radomskie” 2009, nr 236, s. 3.

Goguła A., Park na Glinicach wymaga remontu, „Echo Dnia Radomskie” 2009, nr 151, s. 9.

Goguła A., Straszy rudera po byłym kinie, „Echo Dnia Radomskie” 2009, nr 162, s. 11.

(IK), Siłownie zewnętrzne na Glinicach i Południu, „Echo Dnia Radomskie” 2018, nr 45, s. 8.

(IK), W parku na Glinicach będzie siłownia, nowa alejka oraz schody, „Echo Dnia Radomskie” 2018, nr 80, s. 8.

(inia), Park pięknieje, „Echo Dnia Radomskie” 2013, nr 239, s. 6.

(inia), Remontują schody na Glinicach, „Echo Dnia Radomskie” 2013, nr 185, s. 6.

Murawski M., Będzie plac zabaw i latarnie, „Echo Dnia Radomskie” 2009, nr 152, s. 3.

(n), Inż. Józef Ruzik. Kandydaci na radnych MRN, „Życie Radomskie” 1969, nr 126, s. 6.

NIKA, Remont się opóźnia, „7 Dni” 2020, nr 730, s. 4.

Park na Glinicach zostanie wyremontowany, „Twój Radom Twój Region” 2018, nr 56, s. 3.

Podsiadły E., Kropla drąży skałę, „7 Dni” 2011, nr 280, s. 5.