Posts in category: Kościoły

Nazwa obiektu: Kościół Najświętszego Serca Jezusowego

Adres obiektu: ul. Juliusza Słowackiego 106

Czas powstania obiektu: 1931-1957 r.

Projektant obiektu: Stefan Szyller (1859-1933)

Zleceniodawca obiektu: parafia pw. Najświętszego Serca Jezusowego w Radomiu

Opis obiektu: Świątynia wybudowana została z cegły w stylu neorenesansowym z elementami neobarokowymi. Posiada układ bazylikowy z transeptem.  We froncie ulokowana jest masywna, wysoka, pięciokondygnacyjna wieża (66 m wysokości), bogato dekorowana m.in. kolumnami w wielkim porządku, belkowaniami i boniowaniem. W jej środkowej kondygnacji znajduje się okazała rzeźba Serca Jezusa. Po bokach wieży ulokowane dwa aneksy ustawione na półkolistych arkadach, zwieńczone podobnie do wieży barokowymi hełmami nawiązującymi kształtem do północnej wieży katedry na Wawelu. Elewacje boczne i tylna opięte toskańskimi pilastrami dźwigającymi belkowanie. Dachy dwuspadowe, pokryte blachą  Wewnątrz świątyni, w nawie głównej sklepienie kolebkowe z lunetami, w nawach bocznych – krzyżowe na gurtach. Chór otwarty do wnętrza i wsparty na arkadzie koszowej z balustradą. W nawie głównej, prezbiterium i transepcie – okna termalne, w nawach bocznych – prostokątne, zamknięte łukiem odcinkowym. W kościele znajduje się bogata polichromia z 1967 r., autorstwa S. Brzozowskiego z Krakowa, obejmująca cale wnętrze świątyni. Jest to najstarsza w mieście całościowa polichromia wśród radomskich kościołów. Kościół wpisany jest do rejestru zabytków pod datą 22.02.1985 r. i Nr 280/A/85.

Historia obiektu: Idea utworzenia odrębnej parafii na Glinicach zrodziła się jeszcze w XIX w. Sprawa nabrała rozpędu po włączeniu w 1916 r. Glinic w granice Radomia. W 1917 r. Tadeusz Korziuk-Zalewski podarował plac pod budowę świątyni. W 1921 r. nastąpił historyczny podział jedynej wówczas w Radomiu parafii katolickiej (Fara) i utworzona została parafia pw. Najświętszego Serca Jezusa na Glinicach. Powstała prowizoryczna kaplica w szopie jednej z cegielni, a w latach 1922-1923 przy ul. Kościelnej wybudowano murowaną kaplicę, której projektantem był warszawskich architekt Stefan Szyller – absolwent Akademii Sztuk Pięknych w Sankt Petersburgu, twórca planów kilkuset budowli w Polsce, w tym wielu kościołów (także w okolicach Radomia). On też zaprojektował w 1930 r. kościół (niestety zmodyfikowany nieco podczas wznoszenia – świątynię skrócono o jedno przęsło i obniżono wieżę). Szyller w swoich projektach czerpał z bogatego dziedzictwa architektury polskiej, co da się zauważyć także w wyglądzie kościoła na Glinichach. Świątynia wznoszona była w latach 1931-1957, z przerwą w latach niemieckiej okupacji miasta (Niemcy zrabowali wówczas wszystkie materiały budowlane). Podczas okupacji proboszczem na Glinicach był ks. Bolesław Strzelecki (1896-1941), zamordowany w Auschwitz i ogłoszony w 1999 r. przez Jana Pawła II błogosławionym w gronie 108 Męczenników II wojny światowej. W świątyni znajduje się dedykowany Jemu ołtarz.

Literatura, źródła:

W.M. Kowalik, Kościół na Glinicach, „Wczoraj i Dziś Radomia” 2004, nr 2, s. 16-22.

I. Kaczmarska, Szlak architektoniczny Stefana Szyllera. Prace na ziemi radomskiej, Radom 2015, s. 61-80.

Nazwa obiektu: Kościół Matki Bożej Królowej Świata

Inne, zwyczajowe/ potoczne nazwy obiektu: „Święty Gofr”, „Tulipan”, „Róża”

Adres obiektu: ul. Grzybowska 22

Czas powstania obiektu: 1982-2012 r.

Projektant obiektu: Wojciech Gęsiak

Zleceniodawca obiektu: Kongregacja Oratorium św. Filipa Neri – Parafia Matki Bożej Królowej Świata

Opis obiektu: Świątynia założona jest na na planie okręgu o średnicy 42 m. Posiada kształt przypominający rozwijający się kielich kwiatu o dość skomplikowanej konstrukcji (co było jedną z głównych przyczyn tak długiego czasu budowy obiektu). Świątynia, jak wiele budowanych w latach 80. XX w., ma dwa poziomy. Dolny kościół przypomina salę teatralną z amfiteatralnym układem ławek i dużą sceną pośrodku. W tym miejscu aż do początku drugiej dekady XXI w. odbywały się msze św. Górny kościół, bardziej ozdobny i reprezentacyjny ma 1200 m2 powierzchni i trzy antresole. Jego sklepienie – to cztery żelbetowe rozchylające się łupiny, na których krawędziach znajdują się wąskie świetliki. Ta nad ołtarzem jest największa, znajdująca się naprzeciwko (nad głównym wejściem) nieco mniejsza, a pozostałe dwie boczne są najmniejsze i symetryczne do siebie. Wnętrze świątyni jest jednoprzestrzenne, prowadzą do niego trzy wejścia. Na szczycie głównego wejścia ustawiona jest kamienna rzeźba patronki parafii – Matki Bożej Królowej Świata. Połacie dachu z zewnątrz pokryte są blachą o niebieskiej barwie. Wysoki, strzelisty kościół góruje nad osiedlem „Nad Potokiem”. Jego bryła jednak jest łagodna, nie przytłacza okolicznej zabudowy, jest jakby rzeźbą, łagodnie wpisującą się w miejski charakter i krajobraz.

Historia obiektu: Korzenie parafii sięgają 31 grudnia 1938 r., kiedy to z inspiracji ks. prałata Dominika Ściskały (proboszcza parafii Opieki NMP) Towarzystwo Dobroczynne nabyło kamienicę przy ul. Siennej 7/9 z przeznaczeniem na cele opiekuńczo-charytatywne, stając się podwaliną późniejszej parafii. 29 maja 1959 r. w rozwijającej się placówce duszpasterskiej stałą posługę podjęli Księża Filipini. 1 maja 1981 r. powołana została do istnienia przez ks. bpa Edwarda Materskiego Parafia Matki Bożej Królowej Świata. 06 czerwca 1982 r. poświęcony został plac pod budowę nowego kościoła usytuowanego u zbiegu ulic Grzybowskiej i Katowickiej. Świątynia zaprojektowana została przez radomskiego architekta Wojciecha Gęsiaka, absolwenta Wydziału Architektury Politechniki Krakowskiej (w latach 1990-1994 Prezydenta Radomia). 25 grudnia 1984 r. w dolnym kościele budowanej świątyni odprawiona została pierwsza Msza św. (Pasterka), co zapoczątkowało stałą posługę liturgiczną we wznoszonym wciąż obiekcje sakralnym. Na płycie górnego kościoła pierwsza Eucharystia sprawowana była 11 września 1999 r. Na stałe wszystkie nabożeństwa odbywają się tu od 2012 r. Od początku projektu za bryłę świątyni odpowiedzialny był ten sam architekt – Wojciech Gęsiak (we współpracy z Wojciechem Fałatem), dzięki czemu dopilnowana została realizacja pierwotnej koncepcji budowli. Autor projektu przyznaje się do inspiracji gotykiem – zafascynowała go strzelistość, duża skala, symbolika światła, piękne konstrukcje sklepień i co ciekawe nie było jego zamiarem budowanie obiektu przypominającego kielich kwiatu. Formę świątyni można także interpretować jako symbol ówczesnych nadziei na rychły upadek komunizmu. Ta bodaj najbardziej nietypowa świątynia Radomia przez lata obrosła w kilka legend miejskich (jak każdy obiekt stawiany w tak długim czasie). Ludzie mówili przez lata, że budowa kościoła stanęła, bo osiadał grunt i pękały mury budowli, wspominali o specjalnym zwalczaniu budowy świątyni przez komunistów i rozgłaszali różne inne plotki. Radomski kościół z osiedla „nad Potokiem” należy do najbardziej udanych projektów sakralnych w powojennej Polsce. W 2010 r. w rankingu przeprowadzonym przez tygodnik „Polityka” znalazł się dziesiątce najpiękniejszych kościołów w Polsce – mimo że wtedy jego budowa nie była jeszcze zakończona.

Literatura, źródła:

Kościoły Radomia, Radom 2006.

Rocznik Diecezji Radomskiej 2018, Radom 2018.