Nazwa obiektu: Klasztor i kościół oo. Bernardynów
Adres obiektu: ul. Stefana Żeromskiego 6-8 (dawniej Lubelska)
Czas powstania obiektu: 1480-1516 r.
Najważniejsze przebudowy/ rozbudowy obiektu: koniec XVI w. – dobudowa kaplicy św. Anny; 1911-1912 rozbudowa od strony północnej (połączenie kaplic św. Anny i św. Agnieszki, nowa kruchta i wejście na chór)
Projektant obiektu: pierwotne założenie – nieznany; rozbudowa z lat 1911-1914 – arch. Stefan Szyller (1859-1933)
Zleceniodawca obiektu: król Kazimierz Jagiellończyk (1427-1492)
Opis obiektu: Kompleks klasztorny oo. Bernardynów składa się z murowanego z cegły kościoła św. Katarzyny z wieżą i trzyskrzydłowego klasztoru z budynkiem gospodarczym wyposażonym w unikalny, piramidalny komin. Kompleks sakralny tworzą ponadto: Brama-kapliczka z figurą Chrystusa upadającego pod krzyżem, figura Matki Bożej Niepokalanej z 1858 r., cmentarz przykościelny z terakotowymi stacjami drogi krzyżowej i licznymi tablicami epitafijnymi, pośrodku którego stoi kamienny krzyż. Kościół i klasztor wybudowane są w stylu gotyckim z charakterystycznymi, zachodnimi szczytami schodkowo-sterczynowymi. Do kościoła przylega od północy renesansowa kaplica św. Anny o fasadzie imitującej kopułę oraz pochodząca z rozbudowy XX w. kruchta w stylu neogotyckim, harmonijnie komponująca się z zabytkiem. Kościół jest jednonawowy i posiada sklepienie krzyżowe. W prezbiterium znajduje się okazała grupa rzeźbiarska Pasji pochodząca z kręgu warsztatowego Wita Stwosza. Ołtarze są barokowe. Na ścianach znajdują się liczne epitafia począwszy od XVI w., a w kaplicy Matki Bożej znajdują się gotyckie stalle. Zespół klasztorny oo. Bernardynów jest najlepiej zachowanym i najcenniejszym zabytkiem Radomia. Wpisany jest do rejestru zabytków pod datą 1.12.1956 r. i Nr 312; 23.06.1967 r. i Nr 379 oraz 06.04.1981 r. i Nr 104/A/81.
Historia obiektu: Radomski konwent Bernardynów powstał jako 15 z kolei fundacja klasztorna tego zakonu w Polsce. Według tradycji ufundował go w 1467 r. król Kazimierz Jagiellończyk jako wotum za narodziny syna królewicza Kazimierza (dziś świętego, Patrona Radomia). Zgodnie z regułą zakonną obiekt usytuowany został za murami miasta. Pierwsi bracia przybyli do Radomia w 1468 r. Kompleks kościelno-klasztorny wznoszony był etapami. Do dziś dotrwał do naszych czasów w niemal niezmienionej postaci, jako jeden z najlepiej zachowanych tego typu obiektów w Polsce (piramidalny komin budynku gospodarczego uważany jest za ewenement w skali Europy). Bernardyni słynęli ze swej pracy kaznodziejskiej i dobroczynnej, ich kościół stał się ulubionym miejscem spoczynku okolicznej szlachty – stąd do dziś we wnętrzu świątyni i w murze cmentarza znajduje się wiele interesujących epitafiów. Bernardyni swą patriotyczną postawą zasłynęli szczególnie w czasach powstania styczniowego, co skutkowało zesłaniem kilku z nich na Syberię oraz kasatą klasztoru w 1864 r. Zakonnicy do Radomia powrócili w 1936 r. Dwa lata później przed kościołem stanęło Mauzoleum Dionizego Czachowskiego – dowódcy z czasów zrywu 1863 r. Zostało ono zniszczone przez Niemców w 1940 r. i odbudowane w 1963 r. w innym miejscu. W 1981 r. w kaplicy św. Anny powstał sarkofag, w którym złożono szczątki Czachowskiego. Z kościołem i klasztorem oo. Bernardynów związanych jest kilka legend.
Literatura, źródła:
M. Krawczyk, Bernardyni Radomscy. Zarys dziejów, Radom 2013.
H. Stróżewska, Zespół Klasztorny Bernardynów w Radomiu, “Radomir” 1986, nr 3, 4.
W.M. Kowalik, Kościół i klasztor OO. Bernardynów, “Wczoraj i dziś Radomia” 2001, nr 4.
W.M. Kowalik, „Pasja” Stwosza w Radomiu, “Wczoraj i dziś Radomia” 2006, nr 1.
J. Luboński, Monografia Historyczna Miasta Radomia, Radom 1907, str. 122-130.
J. Wiśniewski, Dekanat Radomski, Radom 1911, str. 237-368.
Dodaj wspomnienie