Nazwa obiektu: Zakłady Przemysłu Tytoniowego
Inne, zwyczajowe/ potoczne nazwy obiektu: “Tytoniówka”
Adres obiektu: ul. Tytoniowa 2/6 (dawniej Marywilska)
Czas powstania obiektu: 1928-1929 r.
Projektant obiektu: Stefan Szyller (1857-1933)
Zleceniodawca obiektu: Polski Monopol Tytoniowy
Opis obiektu: Jest to budynek żelbetowy o konstrukcji szkieletowej, wybudowany w kształcie litery “E” (podłużne skrzydło tylne i trzy prostopadłe do niego skrzydła od frontu budynku). W środkowym skrzydle frontowym ulokowane jest główne wejście do zakładu. Budynek jest czterokondygnacyjny, z podpiwniczniem i użytkowym poddaszem. Wnętrza obiektu są jednoprzestrzenne, ze stropami wspartymi na dwóch rzędach kolumn-podpór. Elewacja budynku obecnie otynkowana i pomalowana w sposób imitujący pierwotny wystrój architektoniczny. Szczyt środkowego skrzydła od frontu zdobi godło Polski (takie samo znajduje się także po przeciwnej stronie budynku). Dachy budynku są dwuspadowe, płaskie.
Historia obiektu: Korzenie radmskiej “Tytoniówki” sięgają początku lat 20. XX w., kiedy to na mocy ustawy o monopolu tytoniowym powołano w mieście Wytwórnię Papierosów. Fabryka pierwotnie mieściła się w obiektach dawnego rosyjskiego monopolu spirytusowego przy ul. Nowy Świat 5. Radomski zakład uruchomiono dokładnie 7 grudnia 1923 r. Początkowa niewielka działalność zakładu nabrała nowej jakości wraz z decyzją Polskiego Monopolu Tytoniowego o lokalizacji w Radomiu dużego obiektu “fabrykacyjno-magazynowego”. Budynki zakładu – tak jak wszytkie inne tej branży w Polsce – zaprojektował wybitny architekt Stefan Szyller. Nadał on obiektowi charakterystyczny dla epoki, modernistyczny kształt oraz wygląd elewacji, która składała się z “surowego” żelbetowego szkieletu, który wypełniały ściany z czerwonej cegły, ze specjalną rombową dekoracją z przepalonych cegieł. Pierwotny kształt budynku (litera “E”) został w późniejszych latach zatracony poprzez zabudowę przestrzeni pomiędzy trzema prostopadłymi szkrzydłami od frontu. Obecnie nie ma też śladu po eleganckiej, szyllerowskiej elewacji, która zniknęła pod styropanem i tynkiem. Zamurowano też dużą część okien budynku. Ciekawostką jest fakt, że godło Polski znajdujące się we froncie fabryki szczęśliwie przetrwało okres okupacji Niemieckiej i dopiero komuniści pozbawili orła korony. Po II wojnie światowej radomska fabryka papierosów działała jako przedsiębiorstwo państwowe. W latach 60. XX w. nastąpiła zmiana nazwy firmy na Zakłady Przemysłu Tytoniowego w Radomiu. Działalność firmy obejmowała: produkcję i handel wyrobami tytoniowymi, produkcję tytoniu przemysłowego, kontraktację i skup liści tytoniowych, doświadczalną uprawę tytoniu, obrót z zagranicą, produkcję części zamiennych do maszyn produkcyjnych. Z tego czasu pochodzą sztandarowe produkty zakładu – papierosy “Sporty”, “Klubowe”, “Radomskie”, czy “Ekstra mocne”. Istotne zmiany w działalności “Tytoniówki” zaszły już w III RP. W 1995 r., w wyniku procesu prywatyzacji, partnerem strategicznym ZPTR S.A. został francuski koncern tytoniowy Seita. Uruchomiono wówczas program modernizacji maszyn produkujących i pakujących i wprowadzono nowy system pracy. W 2000 roku ZPTR S.A. zmieniły nazwę na Altadis Polska S.A. i weszły w strukturę Grupy Altadis, co umożliwiło korzystanie z doświadczenia na rynku globalnym i wprowadzenie na ten rynek polskiej produkcji. Cały czas przeprowadzano modernizację zakładu. W 2008 r. Grupa Altadis została przejęta przez Imperial Tobacco Group. Zakład w Radomiu pod nową nazwą Imperial Tobacco Polska Manufacturing S.A. stał się częścią międzynarodowej Grupy Imperial Tobacco, produkującej wyroby tytoniowe. Produkty z radomskiej fabryki trafiają na rynek krajowy i rynki międzynarodowe. Są to głównie papierosy, ale także krajanka tytoniowa i sztabki filtrowe. Do głównych marek produkowanych w zakładzie należą: Brilliant, Gauloises Gitanes, Route 66, West, News, Bastos, Reval. Radomska “Tytoniówka” jest więc jednym z nielicznych zakładów w Radomiu, który obronną ręką przeszedł przez zmainy ustrojowe w Polsce i obecnie jest jednym z największych pracodawców w mieście – zatrudnia około pół tysiąca osób.
Literatura, źródła:
I. Kaczmarska, Szlak architektoniczny Stefana Szyllera. Prace na ziemi radomskiej, Radom 2015, s. 80-95.
Dodaj wspomnienie