Nazwa obiektu: Zamek Królewski
Inne, zwyczajowe/ potoczne nazwy obiektu: Pałac Kazimierzowski
Adres obiektu: ul. Grodzka 10
Czas powstania obiektu: około 1350-1360 r.
Najważniejsze przebudowy/ rozbudowy obiektu: 1510-1525 r. – przebudowa na renesansową rezydencję przez kasztelana Mikołaja Szydłowieckiego; 1787 r. – przebudowa przybliżająca wygląd obiektu do parterowego dworku przez starostę Aleksandra Potkańskiego.
Projektant obiektu: nieznany
Zleceniodawca obiektu: Król Kazimierz III Wielki (1310-1370)
Opis obiektu: Jest to długi, parterowy budynek zlokalizowany pomiędzy ulicami Wałową i Grodzką, na południe od kościoła farnego. Obiekt jest podpiwniczony (zachowane częściowo gotyckie piwnice), pokryty dwuspadowym dachem krytym blachą. Od strony ul. Grodzkiej posiada ogrodzony dziedziniec. Na południowej elewacji budynku uwidocznione są oryginalne fragmenty muru gotyckiego i gotyckiej oraz renesansowej kamieniarki okiennej, a także fragmenty przypór. We wschodniej ścianie zamku umieszczone są dwie tablice pamiątkowe, odwołujące się do Konstytucji „Nihil Novi” oraz hołdu lennego oddanego na zamku polskiemu królowi Kazimierzowi Jagiellończykowi przez Wielkiego Mistrza Zakonu Krzyżackiego Johanna von Tieffena. Wewnątrz budynku znajdują się pomieszczenia plebanii parafii farnej, w tym m.in. kaplica św. Kazimierza, o rzadkich właściwościach akustycznych. Obiekt w dniu 24.09.2001 r. wpisany został do rejestru zabytków, Nr A-74 (nowa księga rejestru: Nr 15-A z dn. 24.04.2003 r.).
Historia obiektu: Zamek Królewski w Radomiu powstał wraz z lokacją miasta dokonaną w połowie XIV w. przez króla Kazimierza III Wielkiego. Wznoszony zamek wkomponowany został w mury obronne miasta, od strony południowo-wschodniej. Od początku istnienia obiekt stanowił kompleks budowli, zawierających m.in. tzw. Dom Wielki, oficynę boczną (Dom Starościński) wieże, mury wewnętrzne i bramę. Na zamku w imieniu króla rezydował i sprawował władzę starosta radomski. W latach 1510-1525 kasztelan radomski Mikołaj Szydłowiecki dokonał przebudowy zamku na renesansową rezydencję. Okres świetności zamku przypada na czas panowania Jagiellonów, którzy w Radomiu zatrzymywali się często na drodze swych podróży między Krakowem i Wilnem. W związku z tym na zamku radomskim miało miejsce wiele ważnych wydarzeń, jak choćby, zawarcie unii wileńsko-radomskiej (1401), hołd lenny Wielkiego Mistrza Zakonu Krzyżackiego Johanna von Tieffena, złożony Kazimierzowi Jagiellończykowi (1489), uchwalenie konstytucji „Nihil Novi” (1505). Z zamku zarządzał Koroną w latach 1481-1483 królewicz Kazimierz (późniejszy święty i Patron Radomia), tu od 1613 do 1764 r. obradował Trybunał Skarbowy Koronny. Z wielowiekowym funkcjonowaniem zamku i jego królewskimi rezydentami związanych jest wiele historii i legend. Czasy świetności obiektu minęły wraz z upadkiem I RP. Obiekt został pozbawiony piętra i całej architektonicznej otoczki, jaka stanowiła o jego pięknie i pierwotnej funkcji. Od 1862 r. w budynku „Domu Wielkiego” mieści się plebania parafii farnej św. Jana Chrzciciela. W latach 2000-2002 na zamku, na zlecenie Społecznego Komitetu Ratowania Zabytków Radomia, przeprowadzone zostały badania archeologiczne, których efekt przypomniał o dawnej świetności obiektu.
Literatura, źródła:
W.M. Kowalik, Zamek Królewski w Radomiu, Radom 2006.
J. Sekulski, Encyklopedia Radomia. Nowe Wydanie, Radom 2012, s. 365-366.
Dodaj wspomnienie